AŞIYI REDDEDEN YA DA AŞISI TAMAMLANMAMIŞ ÇALIŞAN İŞTEN ÇIKARILABİLİR Mİ?

İşverenlerin iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri kapsamında Covid-19 salgınının önlenmesi kapsamında birtakım hak ve yükümlülükleri olduğu sabit olmakla birlikte, aşılama faaliyetlerinin devlet nezdinde zorunlu tutulmaksızın başlaması ihtimalinde işverenin çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama yükümlülüğü dikkate alındığında dahi çalışanlarını aşı yaptırmak konusunda doğrudan zorlayamayacağı açıktır. Zira kişilere aşı konusunda zorunluluk ancak kanuni bir düzenleme ile getirilebilir. 

Böyle bir kanuni düzenlemenin yokluğunda işveren tarafından çalışanlara aşı zorunluluğu getirilmesi olanaklı değildir. Ancak öte yandan diğer çalışanlarının güvenliği ve elbette toplum sağlığı esas alındığında aşı yaptırmayan çalışanları aşıya teşvik edici tedbirler ve diğer çalışanları koruyucu önlemlerin alınması mümkün olacaktır. Bu doğrultuda aşı yaptırmayı kabul etmeyen çalışanın da iş akdinin haklı sebeple feshedilemeyeceği kanaatindeyiz. Zira iş hukukunda kabul görülen “feshin son çare olması” ilkesi bu durumda da gözetilmelidir.

Aşı olmak istemeyen çalışanlar bakımından koruyucu ve teşvik edici tedbirlerin alınması, aşı olan çalışanlara ödül/prim gibi uygulamaların yapılması veya zorlayıcı nedenle salgın geçene kadar ücretsiz izin uygulaması gibi hususlar söz konusu olabilecektir.  Mevcut mevzuat ve yargı kararları göz önüne alındığında, Covid-19 aşısının kanuni bir düzenleme ile zorunlu hale getirilmediği hallerde Covid-19 aşısı olmayan işçinin iş akdinin bu nedenle haklı sebeple feshedilemeyeceği düşünüyorum.

Ayrıca 27.10.2020 tarihli ve 31287 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 3135 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile 17.01.2021 tarihine kadar uzatılan fesih yasağı söz konusuydu. İşten çıkarma yasağıyla ilgili sürenin yeniden uzatılması gündeme gelirse, her halükârda işverenlerce çalışanlar işten çıkarılamayacaktır. Bu sürenin yeniden uzatılmaması halinde ise fesih son çare olması prensibi uygulanmalıdır. 

Özetle, herhangi bir kanuni düzenleme uyarınca vatandaşlara aşının zorunlu tutulmadığı bir durumda, işverenler tarafından aşının doğrudan çalışanlar için zorunlu kılınması olanaksızdır. Ancak işverenlerin tüm çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak konusundaki yükümlülükleri dikkate alındığında çalışanları koruyucu önlemler ve aşıya özendirici tedbirler alması söz konusu olabilecektir. Devamla, aşı yaptırmayı kabul etmeyen bir çalışan bakımından haklı nedenle fesih sebeplerinin oluşamayacağı ve bu konuda feshin son çare olması ilkesine riayet edilerek aşı olmayı kabul etmeyen çalışanlar açısından zorlayıcı nedenle salgın geçene kadar ücretsiz izin verilmesi gibi tedbirlerin alınması mümkün görünmektedir.

Bu noktada Covid-19 salgınının iş hayatındaki olumsuz etkilerini azaltmak bakımından özellikle işyeri sağlığı ve güvenliğinin korunabilmesi için iş hukuku kapsamında kişilerin temel hak ve özgürlükleri gözetilerek bu konuya özgülenmiş kanuni düzenlemelerin yapılması, ileride oluşabilecek hak kayıplarının önlenmesi ve kişilerin sağlığının korunması noktasında önem arz etmektedir.