Ülkemizde kad?nlar?n ço?u adet döneminin a?r?l? geçmesini “normal” kabul etti?i için çok önemli bir sa?l?k sorunu da sinsice ilerliyor. Belirtileri ve ?iddeti tümörün yerle?ti?i bölgeye göre farkl? sorunlara yol açan, anne olman?n önündeki en büyük engellerden biri olarak kar??m?za ç?kan bu tehlikeli hastal?k ülkemizde her 10 kad?ndan birinde görülüyor. Halk aras?nda ‘çikolata kisti’ olarak bilinen ve ba?ka rahats?zl?klarla da ortak belirtiler gösteren endometriozisin tan?s? bazen 10 y?l? bile bulabiliyor! ??te, tüm dünyada bu tehlikeli hastal??a kar?? fark?ndal?k olu?turabilmek için toplumun dikkati her y?l Mart ay?nda endometriozise çekiliyor. Hastal???n zaman?nda fark edilmesinin tedavi aç?s?ndan da büyük önem ta??d???n? vurgulayan Ac?badem Üniversitesi T?p Fakültesi Kad?n Hastal?klar? ve Do?um Ana Bilim Dal? Ba?kan? ve Ac?badem Maslak Hastanesi Kad?n Hastal?klar? ve Do?um, Jinekolojik Onkoloji Uzman? Prof. Dr. Mete Güngör, “Endometriozis, kar?n bölgesindeki organlarda kal?c? hasar b?rakabilir. Ayr?ca k?s?rl???n da ba?l?ca nedenlerinden biri. K?s?rl?k nedeniyle hekime ba?vuran kad?nlar?n yüzde 15 ila 55’inde görülüyor. Endometriozisin yumurtal?k kanserini art?rd???n? gösteren çal??malar da var. Bu nedenle olas? bir ?ikayette mutlaka hekime ba?vurulmal?” diyor. Prof. Dr. Mete Güngör, endometriozis hakk?nda önemli uyar?lar ve önerilerde bulundu.
Ülkemizde üreme ça??ndaki her 10 kad?ndan birinde görülen endometriozis, rahmin iç tabakas?nda bulunmas? gereken endometrium dokusunun rahim d???nda ba?ka organlarda yerle?mesine ve yerle?ti?i bölgede hastal?k olu?turmas?na deniliyor. Anne olman?n önündeki en büyük engellerden biri olan ve özellikle ?iddetli adet a?r?lar?yla kendini gösteren endometriozis; kar?n zar? üzerinde, yumurtal?klar? rahime ba?layan tüplerde, idrar kesesi ve idrar borusunda, ba??rsaklar üzerinde ya da yumurtal?klarda, nadiren de akci?er, göz, göbek ve diyafram gibi bölgelerde ortaya ç?kabiliyor. Endometriozisin adet dönemi hormonlar?ndan etkilendi?ini kaydeden Ac?badem Üniversitesi T?p Fakültesi Kad?n Hastal?klar? ve Do?um Ana Bilim Dal? Ba?kan? ve Ac?badem Maslak Hastanesi Kad?n Hastal?klar? ve Do?um, Jinekolojik Onkoloji Uzman? Prof. Dr. Mete Güngör, “Bu nedenle döngüsel olarak büyüyüp kanamaya yol açarlar. Bu kanamalar, bulunduklar? yerlerde doku reaksiyonlar?na, iltihaplara, yap???kl?klara ve kistlere neden olur. Uzun vadede organlar?n birbirine yap??mas? bile söz konusu olabilir” diyor.
Adet süresi 7 günü geçiyorsa!
Özellikle 15-49 ya? aras?ndaki kad?nlarda görülen ve ülkemizde 1,5 milyon kad?n? etkileyen bu hastal???n nedenleri tam olarak bilinemiyor. Ancak ailesinde endometriozis olan kad?nlarda hastal???n görülme riskinin 6 kat artt???n? belirten Prof. Dr. Mete Güngör, di?er risk nedenleri hakk?nda ?unlar? söylüyor:
“Kad?nlar?n ilk adet kanamas?n?n 11 ya??ndan önce olmas?, adet döngüsünün 27 günden k?sa sürmesi, 7 günü geçen adet kanamalar?, hiç hamile kalmam?? ve do?um yapmam?? olmalar?, yüksek düzeyde östrojene maruz kalmalar?, menstrüel kan ak?m?n? bozan anomaliler, endometriozis riskini art?ran di?er etmenler. Ancak ya?l? beslenmenin, fazla et ve kafein tüketiminin de risk faktörü oldu?u kabul ediliyor. Öte yandan hamilelik, düzenli egzersiz ve geç adet görme ise riski azaltan etmenler olarak öne ç?k?yor.”
Kar?nda ?i?kinlik zannetti?iniz...
Endometriozisin yumurtal?klarda görülmesi halk aras?nda “çikolata kisti” olarak bilinen endemetriomaya oluyor. “Karn?mda ?i?kinlik hissediyorum” diyen, sürekli gaz ?ikayeti ya?ayan kad?nlar, bu yak?nmalar?n çikolata kistinden kaynakland???n? ö?reninceye kadar birçok hekimin kap?s?n? çal?yor. ?ikayetler nedeniyle genellikle dahiliye ya da gastroenteroloji uzmanlar?na ba?vuruldu?unu dile getiren Prof. Dr. Mete Güngör, “Kar?nda ?i?lik ya da gaz zannedilen asl?nda endometriozis nedeniyle geli?en kist olabiliyor. Tedavi için do?ru adresi bulana kadar kad?nlar çok zaman kaybedebiliyor. Bu da kistin büyümesine ve ?ikayetlerin de artmas?na yol aç?yor” diyor.
Anne olmay? engelleyebiliyor
Ya?am kalitesini dü?üren endometriozisi kad?nlar için daha da önemli hale getiren bir ba?ka nokta da do?urganl?k üzerine olan etkisi. Endometriozisin özellikle tüplerde ve yumurtal?klarda t?kan?kl??a, yap???kl??a yol açmas? nedeniyle yumurtal?klardan yumurta sal?n?m?n? engelleyebilece?i ve bunun da k?s?rl??a sebebiyet verebilece?ini anlatan Prof. Dr. Mete Güngör, ?unlar? söylüyor:
“Endometriozis odaklar?ndan salg?lanan baz? maddeler, yumurta ve spermin döllenmesine ya da rahime yerle?mesine de engel olabiliyor. Bu alanda yap?lan çal??malar da k?s?rl?k nedeniyle hekime ba?vuran kad?nlar?n yüzde 15-55’inde endometriozis oldu?unu gösteriyor. Ancak her endometriozis hastal??? da k?s?rl??a yol açm?yor. Baz? hastalar do?al yollarla hamile kalabiliyor. Baz?lar? da yard?mc? tedavi yöntemleri ile bebek sahibi olabiliyor.”
Yumurtal?k kanseri daha s?k görülüyor
Endometriozis ile ilgili zihni kurcalayan en büyük soru i?aretlerinden biri de hastal???n kansere yol açaca?? endi?esi. Baz? bilimsel çal??malarda yumurtal?k kanserinin endometriozisi olanlarda daha s?k görüldü?ü sonucuna ula??ld???n? kaydeden Prof. Dr. Mete Güngör, “Özellikle ileri ya?ta görülen endometriozisin çok iyi de?erlendirilmesi, cerrahi yöntemlerle ç?kar?l?p patolojjk de?erlendirmeden geçirilmesi gerekiyor” diye vurguluyor.
Esas tedavi yöntemi cerrahi
Endometriozis tan?s? hastan?n ?ikayetlerinin dinlenmesinin ard?ndan fiziki muayene, ultrason, MR ve laparoskopi gibi kimi tetkik yöntemleri ile konuyor. Tedavi ise hastal???n seviyesine, belirtilerin ?iddetine ve kad?n?n çocuk sahibi olmak isteyip istemedi?inize göre ilaçla ve cerrahi yöntemlerle gerçekle?tiriliyor. ?laç tedavisi daha çok a?r?n?n temel sorun oldu?u durumlarda uygulan?yor. Endometriozisin as?l tedavi yönteminin cerrahi olmas?na kar??n her hastan?n ameliyat edilmedi?ini ifade eden Prof. Dr. Mete Güngör, “Ameliyat do?urganl??? art?rmak ve a?r?y? azaltmak için tercih ediliyor. Özellikle hayat kalitesini bozan ?iddetli pelvik a?r? ya?ayan, ilaç tedavisinden fayda görmeyen, endometriozisi oldu?u bilinen ve istedi?i halde hamile kalamayan ve büyük çikolata kisti bulunan kad?nlarda cerrahi yönteme ba?vuruluyor. Ancak endometriozis yüzde 10-30 oran?nda nüksedebiliyor.”
Endometiozis ameliyatlar?n?n “kapal? yöntem” olarak bilinen laparoskopik yöntem ile yap?lmas? tercih ediliyor. Üreme organlar?na dokunulmadan, küçük kesilerle yap?lan bu ameliyatlar sayesinde daha az doku hasar görüyor ve hasta k?sa sürede iyile?iyor. Bu ameliyatlar?n tecrübeli hekimler taraf?ndan yap?lmas? ise hastan?n do?urganl?k ve hormonal fonksiyonlar?n?n bozulmamas? ve hastal???n tekrarlama olas?l???n?n azalmas? için önem ta??yor.
Bu belirtilere dikkat!
Endometriozis yol açt??? yak?nmalar?n çok çe?itli olmas?ndan dolay? gözden kaçabiliyor. Bu nedenle kad?nlar?n bedenlerinden gelen sinyalleri do?ru alg?layarak zaman?nda harekete geçmesi ya?am konforunu art?r?yor. Peki, vücudumuzdan gelen hangi sinyaller endometriozisten kaynaklan?yor? Prof. Dr. Mete Güngör, bu belirtileri ?öyle s?ral?yor;
İhbar Hattı
05437483601
